دانش و تاریخ سیاسیسازمان های بین المللی

تاریخچه جنبش عدم تعهد

تاریخچه  جنبش عدم تعهد

فراز و فرودهای جنبش عدم تعهد

جنبش عدم تعهد به عنوان یک تشکل مهم بین المللی، یکی از مجموعه های تاثیرگذار بر روند تحولات جهانی طی ۵۱ سال گذشته است.

این جنبش از همان ابتدای تشکیل به عنوان نمادی از پایان دوران استعمار، اعلام مخالفت با پذیرش سلطه قدرت های بزرگ و تریبونی آزاد برای اعلام نظرات و مواضع کشورهای جهان سوم و در حال توسعه مطرح شد و عضویت در آن به منزله دستیابی به استقلال سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به شمار می آمد.

اصطلاح “عدم تعهد”  نخستین بار توسط جواهر لعل نهرو؛ نخست وزیر هند طی نطقی در ۲۸ آوریل ۱۹۵۴ در کلمبو مطرح شد و پس از آن با تلاش رهبران آسیایی- آفریقایی و بنیانگذاران جنبش عدم تعهد این جنبش شکل گرفت.

در مجموع چکیده ای از تاریخچه فراز و فرودهای جنبش عدم تعهد را می توان به قرار زیر مطرح کرد:

دسامبر ۱۹۶۱ بلگراد

با تلاش بنیانگذاران جنبش عدم تعهد ( تیتو، جواهر لعل نهرو، جمال عبدالناصر، سوکارنو و قوام نکرومه رهبران یوگسلاوی ، هند ، مصر ، اندونزی و غنا ) نخستین رهبران در دسامبر ۱۹۶۱ در بلگراد پایتخت یوگسلاوی و با حضور رهبران ۲۵ کشور برگزار شد .

آوریل ۱۹۵۴ کلمبو پایتخت سیلان

گردهمایی رهبران آسیایی هند ، اندونزی ، پاکستان ، بیرمانی ( میانمار ) و سیلان ( سریلانکا) برگزار شد . این گردهمایی نخستین تلاش برای همبستگی میان چند کشور در حال توسعه به شمار می آید که در جریان آن مسائلی چون گسترش دامنه سلاحهای اتمی و آزمایشات هسته ای ، استعمار و امپریالیسم محکوم و برای اولین بار مسئله عدم پیوستگی به دو بلوک شرق و غرب در این گردهمایی مطرح شد .

آوریل ۱۹۵۴

در ملاقات چوئن لای و نهرو رهبران چین و هندوستان اصول پانچاشیلا ( پنجگانه) احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی یکدیگر ، عدم تجاوز ، عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر ، برابری و مزایای متقابل و همزیستی مسالمت آمیز به عنوان چهارچوبی جهت تعیین روابط حسنه فیمابین دولت ها مطرح شد . اصول پنجگانه بعدها به عنوان پایه و اساس اندیشه عدم تعهد پذیرفته شد .

دسامبر ۱۹۵۴ بوگور

پنج نخست وزیر آسیایی از کشورهای پاکستان، سیلان، هند، اندونزی و بیرمائی در بوگور گرد هم آمدند تا مقدمات برپایی کنفرانس باندونگ را فراهم نمایند. پس از مذاکرات دو روزه، نخست وزیران کشورهای مذکور قرار گذاشتند از ۲۴ کشور دیگر آسیایی و آفریقایی دعوت نمایند تا در آوریل ۱۹۵۵ در اجتماع بزرگ باندونگ در اندونزی حضور بهم رسانند.

آوریل ۱۹۵۵ باندونگ- اندونزی

برای اولین بار رهبران ۲۹ کشور آسیایی و آفریقایی از جمله مصر، هند ، اندونزی ، و غنا در باندونگ اندونزی دور هم جمع شدند تا شالوده حرکتی نوین در جهانی را آغاز نمایند. در کنفرانس سه مسئله عمده استعمارزدائی،  بی طرفی در جهان تحت رقابت دو بلوک و توسعه اقتصادی مورد تاکید قرار گرفت. در این کنفرانس اصول            ده گانه باندونگ درخصوص احترام به حقوق بنیادین بشر و اهداف و اصول منشور ملل متحد، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی به همه ملتها، شناسایی برابری تمامی نژادها و برابری تمامی ملتها، خودداری از مداخله در امور داخلی کشورهای دیگر، احترام به حق همه ملتها در دفاع فردی و جمعی از خود، خودداری از استفاده از ترتیبات دفاع جمعی برای تامین منافع خاص هر یک از قدرتهای بزرگ و خودداری همه کشورها از اعمال فشار بر کشورهای دیگر، خودداری از اقدامات تجاوزکارانه، تهدید به تجاوز و یا به کارگیری زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی کشورهای دیگر، حل و فصل تمامی منازعات بین المللی از طرق مسالمت آمیز، مطابق با منشور ملل متحد، ارتقاء همکاری و منافع متقابل و احترام به عدالت و تعهدات بین المللی به تصویب رسید که امروز از آن به عنوان اصول بنیادین جنبش عدم تعهد یاد می شود .

سپتامبر ۱۹۶۱ بلگراد

نخستین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد تشکیل شد. جو بین المللی آن زمان- دوره جنگ سرد و تشدید تشنجات بین المللی- بیم برخورد بلوک ها و آغاز جنگ جهانی سوم را به وجود آورده بود ، لذا تاکید کنفرانس بیشتر بر حفظ صلح و امنیت جهانی و رفع اختلافات از طریق صلح و همکاری بین المللی بود. اکثریت شرکت کنندگان را کشورهای تازه استقلال یافته با خاطرات تلخ از استعمار غرب تشکیل می دادند. به همین دلیل نسبت به غرب بدبین بوده و بیشتر به شرق تمایل داشتند .

اکتبر ۱۹۶۴ قاهره پایتخت مصر

دومین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد تشکیل شد. در این کنفرانس سران ۴۷ کشور شرکت کرده بودند . اغلب اعضای جدید را کشورهای تازه استقلال یافته تشکیل می دادند. هدف اصلی کنفرانس بررسی بحران های جهانی و چگونگی یافتن راهی جهت تامین و استقرار صلح بود .

سپتامبر سال ۱۹۷۰ لوزاکا پایتخت زامبیا

با آنکه قرار بود کنفرانس سران عدم تعهد هر سه سال یکبار تشکیل شود اما به علت اوضاع و احوال جهان، سومین کنفرانس سران، شش سال بعد از اجلاس دوم با شرکت ۵۳ کشور عضو تشکیل شد . این کنفرانس ضمن پرداختن به مسائل مربوط به حفظ صلح و امنیت بین المللی بر ضرورت استقلال کلیه ملل به خصوص مستعمرات پرتقال در جنوب آفریقا تاکید کرد. در زمینه مسائل اقتصادی از افزایش شکاف میان کشورهای غنی و فقیر اظهار تاسف شد و تنزل سهم کشورهای درحال توسعه در زمینه صادرات طی دهه های ۵۰ و ۶۰ میلادی مورد توجه قرار گرفت .

سپتامبر ۱۹۷۳ الجزیره

چهارمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد تشکیل شد. شرکت کنندگان در این کنفرانس ۷۵ کشور بودند و مصوبات آن در زمینه مسائل سیاسی از جمله تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی، رودزیا، کامبوج، کره، حقوق دریاها و مواد مخدر بود. در زمینه مسائل اقتصادی به موضوعاتی چون روابط کشورهای پیشرفته و در حال توسعه ، انتقال تکنولوژی و سیستم بین المللی مالی و پولی توجه داشت .

اوت ۱۹۷۶ سریلانکا

پنجمین کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد برگزار شد. ۸۶ کشور به عنوان عضو، ۹کشور و ۱۲ سازمان بین المللی به عنوان ناظر و ۷ کشور به عنوان میهمان در این کنفرانس شرکت داشتند . اختلاف نظرهایی که از قبل در جنبش عدم تعهد موجود بود از این کنفرانس شکل روشن تری به خود گرفت و به طور کلی کشورهای شرکت کننده به دو گروه تندرو با مترقی و میانه رو یا معتدل تقسیم شدند. اگر چه تعداد کشورهای میانه رو که بیشتر طرفدار غرب بودند زیادتر بود ولی فعالیت سازمان یافته گروههای تندرو تاثیر زیادی بر مصوبات کنفرانس گذاشت. با این همه تصمیمات کنفرانس کلمبو را می توان نسبتاً معتدل و به دور از تندروی دانست. در این اجلاس بر سر تصاحب کرسیهای دفتر هماهنگی جنبش عدم تعهد که تعداد آن از ۱۷ عضو به ۲۵ عضو افزایش یافته بود رقابت شدید درگرفت.

اکتبر ۱۹۷۹ هاوانا پایتخت کوبا

چند ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ششمین کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد برگزار شد. در این کنفرانس مراحل نهایی عضویت جمهوری اسلامی ایران در جنبش پایان یافت و جمهوری اسلامی ایران به طور رسمی به عضویت جنبش عدم تعهد درآمد. در جریان این کنفرانس مسائل مهمی چون اوضاع خاورمیانه، پیشنهاد اخراج مصر از جنبش ( به خاطر امضای قرارداد صلح کمپ دیوید با اسرائیل ) ، عضویت کامبوج و اوضاع اقتصادی بین المللی مورد بحث قرار گرفت. در هاوانا دو دستگی در میان اعضای جنبش عدم تعهد کاملاً مشخص بود. عده ای کوبا را متهم می کردند که در ریاست کنفرانس بی طرفی را مراعات نکرده بود . از این رو وقتی پیشنهاد پشتیبانی از خواسته های جمهوری اسلامی ایران علیه آمریکا مطرح شد تعدادی از کشورها تاکید کردند که بایستی تجاوزات آمریکا به ایران و دخالت نظامی شوروی در افغانستان هر دو با هم در جلسات جنبش مطرح و بررسی شود . بندهای ۱۳۹، ۱۴۰ و ۱۴۱ بیانیه پایانی ششمین اجلاس سران عدم تعهد به طور کامل به ایران اختصاص یافت و در آنها نسبت به پیروزی تاریخی مردم ایران در سرنگون کردن رژیم پیشین و ایجاد امیدواری برای تمام مردم جهان در به دست آوردن آزادی و تحکیم استقلال خود، ابراز مسرت شد. در بیانیه پایانی اجلاس هاوانا، از قطع روابط ایران با اسرائیل و آفریقای جنوبی، همچنین خروج ایران از پیمان سنتو استقبال به عمل آمد. در اجلاس هاوانا پیشنهاد عراق برای میزبانی اجلاس هفتم سران بعد از کوبا مورد تصویب قرار گرفت.

اکتبر ۱۹۸۲نیویورک

در نشست وزرای عدم تعهد در نیویورک که تصمیم گرفته شده که محل اجلاس هفتم از عراق به دهلی نو تعییر یابد. یک سال و نیم پس از شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ، وزارت امور خارجه در ماه مارس ۱۹۸۲ با ارسال یادداشت به سفارت کوبا ( رئیس جنبش عدم تعهد) ضمن اعلام مخالفت خود با برگزاری اجلاس هفتم سران عدم تعهد در بغداد خواستار تغییر محل برگزاری اجلاس شد. به دنبال تلاش های به عمل آمده از سوی هیئت جمهوری اسلامی ایران موضوع تغییر محل اجلاس سران از بغداد به جای دیگر به صورت جدی مورد توجه کشورهای عدم تعهد قرار گرفت و در اجلاس وزرای خارجه عدم تعهد در اکتبر ۱۹۸۲ در نیویورک با اجماع موافقت خود را با تغییر محل کنفرانس از بغداد به دهلی نو اعلام کرد .

مارس ۱۹۸۳ دهلی نو

هفتمین اجلاس سران عدم تعهد با حضور ۹۹ کشور و به ریاست خانم ایندیرا گاندی برگزار شد. با توجه به اختلاف نظرهایی که در اجلاس هاوانا میان اعضاء شکل گرفته و موجودیت جنبش را به چالش کشیده بود، وظیفه خانم گاندی برای بازگرداندن اعتماد کشورهای عضو و خروج از حالتی که بعضی آن را انحراف جنبش به چپ و وابستگی به بلوک شرق تعبیر کرده بودند، دشوار بود . اجلاس هفتم در شرایطی برگزار شد که آثار بحران اقتصادی در جهان به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته که اغلب عضو جنبش بودند به مراحل بی سابقه ای رسیده بود. بیانیه نهایی دو بخش اقتصادی و سیاسی بود و در قسمت سیاسی ضمن تشریح نقش عدم تعهد در دستیابی به صلح و امنیت، خلع سلاح و همزیستی مسالمت آمیز به مسائلی چون اوضاع جنوب آفریقا، فلسطین، لبنان، خاورمیانه، کامبوج، افغانستان، کره و جنگ ایران و عراق می پرداخت. تصمیم گیری در مورد محل برگزاری اجلاس بعدی به اجلاس وزرای خارجه در لواندا در سال ۱۹۸۵ موکول شد و در اجلاس لواندا موافقت شد که هشتمین اجلاس سران در حراره برگزار گردد.

سپتامبر ۱۹۸۶ حراره پایتخت زیمباوه

هشتمین اجلاس سران عدم تعهد برگزار شد. طبق روال معمول دوره های قبل، پس از جلسات مقدماتی کارشناسان سیاسی و اقتصادی، کنفرانس وزرای خارجه جنبش در روزهای ۲۸ و ۲۹ اوت برگزار شد. اجلاس هشتم مصادف بود با بیست و پنجمین سال تاسیس جنبش عدم تعهد عبارت بود از : خلع سلاح و امنیت جهانی، استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، مسئله فلسطین، لبنان، وضعیت خاورمیانه، جنگ ایران و عراق، قبرس، تجاوز آمریکا علیه لیبی، جنوب آفریقا، حقوق ملت ها جهت حفظ فرهنگ و آثار ملی خود، بدهی های خارجی و علوم و تکنولوژی یکی از بحث انگیزترین موضوعات مطرح شده در این اجلاس مسئله جنگ ایران و عراق بود. هیئت جمهوری اسلامی ایران در این اجلاس با موفقیت توانست از تصویب بیانیه ای که به ابتکار کشورهای عرب حامی عراق تنظیم شده و خواستار توقف بدون قید و شرط جنگ بود جلوگیری کند. در آن زمان هنوز بخشی از خاک ایران در تصرف عراق بود .

سپتامبر ۱۹۸۹ بلگراد

اجلاس نهم سران عدم تعهد با حضور ۱۰۹ کشور برگزار شد . این دومین بار بود که ریاست جنبش عدم تعهد به یوگسلاوی می رسید. برگزاری اجلاس مصادف شد با تحولات عمده در نظام دو قطبی و از میان رفتن جنگ سرد. با توجه به وضعیت جدید، اعضای جنبش درخصوص نحوه اداره و ادامه کار آن دچار اختلاف شده بودند. عده ای با استناد به اینکه قطب بندی های دوران جنگ سرد از میان رفته و جنبش فلسفه وجودی خود را از دست داده پیشنهاد تغییر نام یا ادغام آن با گروه ۷۷ را مطرح می کردند. در حالی که جمع کثیری از اعضاء ضمن تایید ایجاد تغییرات در صحنه بین المللی معتقد بودند جنبش هنوز برای تحقق اهداف خود راه درازی در پیش دارد. یوگسلاوی به عنوان رئیس اجلاس نهم در تلاش جهت ایجاد تحول در نگرش جنبش عدم تعهد برخی از موضوعات اساسی در اسناد سیاسی از جمله مباحث مربوط به استعمارزدایی و برقراری نظام نوین اطلاعات و ارتباطات را از دستور کار حذف می کرد که با تلاش کشورهای چپ از جمله کوبا مجدداً به آن اضافه شد. در هر حال در اجلاس نهم از سوی طرفداران دو ایده فوق بحثهای زیادی صورت گرفت اما در نهایت کشورهای عضو تصمیم گرفتند ضمن پایبندی به اصول جنبش به فعالیت های دسته جمعی خود ادامه داده و در گسترش همکاری با کشورهای توسعه یافته تلاش نمایند .

اوت ۱۹۹۲ جاکارتا پایتخت اندونزی

اجلاس دهم سران جنبش عدم تعهد آغاز به کار کرد. مهمترین بحث در اجلاس مذکور موضوع تغییر نظام حاکم بر روابط بین الملل و چگونگی برخورد جنبش با آن بود. کشورهای مختلف طی جلسات متعدد نظرات خود در قبال وضعیت جدید جهانی را مطرح کردند. نتیجه این گفتگوها حاکی از آن بود که جنبش عدم تعهد نه تنها موفق به حفظ هویت خویش گردیده، بلکه با گذار از این دوره بحرانی، آماده رویارویی با چالشهای جدید در جهان شده است. از این نظر اجلاس دهم را می توان یک مقطع مهم در تاریخ جنبش عدم تعهد به حساب آورد چرا که جنبش به دلیل اجماع نظر میان کشورهای عضو درخصوص ضرورت تداوم حیات خود و ارتقای نقش آن در تحولات بین المللی، هویت وجودی خود را در دوران پس از جنگ سرد باز یافت. مهمترین مسایل منطقه ای و اقتصادی مطرح در این اجلاس عبارت بودند از مسائل مربوط به آسیای جنوب شرقی، افغانستان، درگیری اعراب و اسرائیل، لبنان، بوسنی، آفریقای جنوبی، قاچاق مواد مخدر، تروریسم، استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای ، همکاری بین المللی اقتصادی برای توسعه و محیط زیست.

اکتبر ۱۹۹۵ کارتاهنا- کلمبیا

یازدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد برگزار شد. این اجلاس در پایان کار خود علاوه بر بیانیه پایانی یک بیانیه جداگانه درخصوص آنکتاد و یونیدر صادر کرد. در طول اجلاس مسائل متعددی مورد بررسی قرار گرفت که اهم آنها عبارتند از : تجدید ساختار سازمان ملل، خاتمه دوران جنگ سرد و مشکلات اقتصادی و اجتماعی موجود در جهان سوم، خلع سلاح و امنیت بین المللی، همکاری بین المللی برای توسعه، ضرورت برخورد مناسب جنبش با تحولات بین المللی، همکاری های اقتصادی و تروریسم.

سپتامبر ۱۹۹۸ دوریان آفریقای جنوبی

دوازدهمین اجلاس سران عدم تعهد با حضور نمایندگان ۱۱۴ کشور به ریاست آقای نلسون ماندلا برگزار شد. مهمترین موضوعات این اجلاس عبارت بود از : نقش جنبش عدم تعهد، گفتگوی تمدنها، تجدید ساختار سازمان ملل، وضعیت مالی سازمان ملل، تروریسم، بدهی های خارجی، محیط زیست و توسعه، علوم و تکنولوژی، همکاری های جنوب- جنوب، کشورهای کمتر توسعه یافته، نژاد پرستی ، تبعیض نژادی و مواد مخدر .

۲۰۰۳ کوالالامپور پایتخت مالزی

اجلاس سیزدهم سران برگزار گردید. این اجلاس نخستین اجلاس سران عدم تعهد پس از حوادث تروریستی ۱۱ سپتامبر در نیویورک بود و لذا تروریسم به یکی از مباحث عمده اجلاس سیزدهم تبدیل شد. از سوی دیگر اجلاس کوالالامپور کمتر از یک ماه قبل از حمله آمریکا به عراق و در بحبوحه مباحث شورای امنیت سازمان ملل درخصوص عراق بود. به طور طبیعی مسئله عراق از اصلی ترین موضوعات مطرح در سخنرانی سران کشورهای شرکت کننده در اجلاس بود. رئیس جمهور وقت ایران در بخشی از سخنرانی خود در این اجلاس، حمله نظامی به عراق را موجب خسارت فراوان به مردم مظلوم این کشور و به خطر افتادن ثبات و امنیت منطقه، تخریب محیط زیست و تقویت افراط گرایی خواند و گفت این حمله حرکت موزون آغاز شده به سوی مردم سالاری سازگار با دین و اخلاق و فرهنگ را در این منطقه به خطر خواهد انداخت .

سپتامبر ۲۰۰۶ هاوانا- کوبا

چهاردهمین اجلاس سران برگزار شد. از آن تاریخ ریاست جنبش عدم تعهد را کوبا بر عهده دارد. صدور بیانیه جداگانه در ارتباط با فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران مهمترین موضوعات مطروحه در این اجلاس بود .

سپتامبر ۲۰۰۷ شهریور ۱۳۸۶ تهران

اجلاس وزرای جنبش عدم تعهد درخصوص موضوع حقوق بشر و تنوع فرهنگی با ابتکار و میزبانی جمهوری اسلامی ایران برگزار گردید. ایده تنوع فرهنگی به صورتی گسترده با مفاهیمی اساسی همچون حق تعیین سرنوشت، احترام به همگان، بردباری، گفتگوهای میان فرهنگی و غنابخشی به جهانشمولی حقوق بشر ارتباط می یابد. همچنین مقابله با یکسان سازی فرهنگی و تحمیل هنجارهای تحمیلی حقوق بشری استکبار جهانی به نام جهانشمولی بودن حقوق بشر از جمله اهداف این کنفرانس بود . به دنبال این نشست مرکز حقوق بشر و تنوع فرهنگی جنبش عدم تعهد در تهران آغاز به کار کرد .

جولای ۲۰۰۸ مرداد ۱۳۸۷ تهران

پانزدهمین کنفرانس وزرای جنبش عدم تعهد بیش از ۶۰ وزیر از کشورهای عضو برگزار شد. حضور این تعداد از وزراء و روسای هیاتها از کشورهای عضو جنبش در ایران نشان دهنده نقش کلیدی و تعیین کننده جمهوری اسلامی ایران در عرصه مناسبات بین المللی است و خط بطلانی بر ادعاهای کذب غرب مبنی بر منزوی شدن کشورمان در این مناسبات جهانی است. برگزاری موفق این اجلاس دستاوردهای زیادی برای کشورمان در پی داشت. از جمله مهمترین این دستاوردها تصویب سند نهایی تهران و نیز بیانیه هسته ای در دفاع از مواضع به حق کشورمان در زمینه انرژی هسته ای بود .

پیشینه عضویت و فعالیت ایران در جنبش عدم تعهد

جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در جریان برگزاری ششمین نشست سران جنبش عدم تعهد در هاوانا، در سال ۱۹۷۹ به عضویت جنبش عدم تعهد درآمد.

طی این سال ها کشورمان با حفظ استقلال عملی و پویایی موضع گیری به بازنگری در متن معادلات جهانی مبادرت ورزیده است که این فصل مشترک مواضع و سخنرانی های مسئولان ایرانی را در نشست های متعدد سران و وزیران امور خارجه از سال ۱۹۷۹ تا کنون تشکیل داده است.

شاید بتوان جنبش عدم تعهد را سودمندترین سازمان بین المللی دانست که ایران بعد از سازمان ملل متحد به عضویت آن درآمده است.

ایران پس از تثبیت اوضاع سیاسی کشور و از سال ۱۹۸۱ بر حضور خود در جنبش افزود و جنبش نیز متقابلا اقدامات مثبتی را به نفع ایران صورت داده است.

تلاش اعضای جنبش برای حل و فصل جنگ ایران و عراق و برقراری آتش بس از مهم ترین نمونه های آن است؛  هرچند که عدم رعایت بی طرفی و توجه نکردن به خواسته های ایران در زمینه تعیین متجاوز این تلاش ها را به بن بست کشاند.

محکومیت ساقط کردن هواپیمای مسافربری ایران در تیرماه ۱۳۶۷، حمایت از اجرای قطعنامه ۵۹۸ و دیگر موضع گیری هایی که با سیاست خارجی کشورمان انطباق دارد؛ به ویژه در مورد مساله فلسطین و تقاضا برای گشوده شدن بازار کشورهای شمال بر روی صادرات کشورهای جنوب و حمایت های مکرر از مواضع هسته ای کشورمان از جمله تعاملات این جنبش با سیاست های کشورمان بوده است.

فصلی نو از حیات سیاسی ایران در شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد تهران

از زمان روی کار آمدن دولت نهم، دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران یکی از فرازهای مهم پویایی و اثر بخشی خود را در عرصه بین المللی تجربه کرده است.

دستگاه سیاست خارجی کشور با بهره مندی از قدرت نرم در جهت اهداف سیاست خارجی گام های بلندی را با موفقیت برداشته است که از جمله آن می توان به حضور فعال، مقتدر و تاثیرگذار در سازمان های بین المللی اشاره کرد.

در این میان برگزاری شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران که در فاصله زمانی پنجم تا دهم شهریورماه برگزار می شود، برگ برنده ایران در پیشبرد اهداف جمعی و افزایش تعاملات چند جانبه جهانی تلقی می شود.

اهمیت این اجلاس به حدی است که دکتر محمود احمدی نژاد؛ رییس جمهوری اسلامی ایران، از این جنبش به عنوان راهکاری موثر در حل مشکلات جهانی نام برده و می گوید: “امروز جنبش غیرمتعهدها می تواند ضمن جبران ناکارآمدی های سازمان های بین المللی، سردمدار عدالت در جهان باشد. ”

وی ادامه می دهد که “این جنبش می تواند با تشکیل جبهه بزرگ صلح و عدالت مانع از بروز درگیری های و تشدید اختلافات در جهان شود و گام های بلندی در تحقق صلح و عدالت بردارد.”

انتخاب ایران به عنوان میزبان این نشست استراتژیک در زمانی که تحریم های یکجانبه غرب در صنایع اصلی کشور به ویژه صنعت نفت، حیات اقتصادی کشورمان را نشانه گرفته است، می تواند گام بلندی در مسیر احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی یکدیگر,عدم تجاوز، عدم دخالت در امور کشورهای دیگر، برابری و مزایای متقابل و همزیستی مسالمت آمیز؛ به عنوان اصول ۵ گانه جنبش عدم تعهد به شمار آید.

البته نباید از این امر غافل بود که جنبش عدم تعهد نقش مهمی در انسجام بخشیدن به مواضع کشورهای عضو در زمینه موضوعات مهمی چون تجدید ساختار سازمان ملل متحد، و نیز احیای نقش و جایگاه مجمع عمومی سازمان ملل متحد و ممانعت از مداخلات بعضا غیرقانونی شورای امنیت در امور مربوط به مجمع عمومی دارد.

از همین روی دیدگاه های جمهوری اسلامی ایران که در قالب جنبش عدم تعهد در زمینه تجدید ساختار سازمان ملل ارائه می شود، از این منظر اهمیت زیادی دارد.

گزارش از :گروه مطالعات استراتژیک پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران

http://www.nioc.ir

نمایش بیشتر

سید محسن مدنی بجستانی

مهندس برق قدرت - فوق لیسانس علوم سیاسی

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا