دموکراسی

دمکراسی حمایتی و دولت -مدل دوم

  Evolutionary democracy

( مدل دوم تکامل دموکراسی حمایتی )له و علیه دولت

 

با ظهور آئین مسیحیت – جهان بینی مسیحی، مبنای منطقی عمل سیاسی را از «شهر» به چارچوبی الاهیاتی انتقال داده دیدگاه هلنی از انسان که برای زندگی در شهر شکل گرفته بود، جای خود را به این دلمشغولی داد که انسان ها چگونه می توانند در وحدت با خداوند زندگی کنند.

قرن ها اروپای مسیحی مشغول آموزه های مسیحیت بود که انسان گردن به مشیت الهی نهد، تا آن که سرانجام با ظهور جنبش اصلاح دینی وجود یک هیئت مذهبی واحد در هم  شکسته شد.

اندیشه دموکراسی حمایتی:

از ماکیانی ولی و هابز به بعد یکی از مسائل اصلی نظریه سیاسی لیبرال این بوده است که در دنیایی که ویژگی بارز آن دنبال کردن موثر و منطقی منافع تشخیص است، چگونه می توان حکومت را حفظ کرده و شکل حکومت چگونه باید باشد. هابز معتقد بود که یک دولت حمایتگر نیرومند می تواند از خطراتی که شهروندان آزاد را تهدید می کرد، بکاهد. اما لاک این گونه نمی اندیشد همین طور منتسکیو آن ها استدلال می کردند که باید بر قدرت سیاسی قانونا تقدیس شده محدودیت های اعمال کرده.

دو روایت کلاسیک در نظر دموکراسی حمایتی عبارتند از : فلسفه سیاسی یکی از معماران اصلی قانون اساسی آمریکا جیمز مدیسون (۱۷۵۱ – ۱۸۳۶) و دیدگاه دو تن از سخنگویان اصلی لیبرایم انگلیسی در قرن نوزدهم جرمی بنتام (۱۷۴۸ – ۱۸۳۲) و جیمز میل (۱۷۷۳ – ۱۸۳۶)

استدلال ها بز به اختصار به شرح زیر است:

افراد حقوق خود را به یک مرجع قدرتمند واگذاری کنند و این مرجع بتواند آنها را وادار به رعایت قول قرارهای خود نماید. او معتقد است که حاکمیت باید قائم به ذات، تقسیم نشده و نهایتا مطلقه باشد. او نمی خواهد تمام هم میهنان خود در چنین قراردادی باشند بلکه از آن ها می خواست اگر معتقدند همچنین قراردادی منعقد شده ماهیت منطقی تعهدات ناشی ازآن را بپذیرند.

اما او نمی توانست اصول و یا نهادها لازم برای محدود کردن عمل دولت را مدون کند و فرد رها شده در مقابل یک موجود عظیم الجثه قرار می گرفت.

که جان لاک  با این نظرها که معتقد بود بشر در صورتی می تواند به زندگی « صلح آمیز و سودمند» با یکدیگر بپردازند که با فرامین یک فرمانروای نامرئی اداره شود. وی درباره ی این نوع از استدلال اظهار داشت ” مانند آن است که فکر کنیم انسان ها آن قدر احمقند که مراقبند از شرارت موش خرماها یا روباه ها اجتناب کنند،  اما بلعیدن شدن توسط شیرها را نه تنها بی خطر  می دانند، بلکه از این بابت خوشنودند.”[۱]

لاک پیروی از قانون طبیعت را حالتی صلح آمیز می داند، اما معتقداست در حالت  طبیعی حقوقی طبیعی افراد همواره محفوظ نمی ماند.

هنگامی که اجرای قوانین طبیعت به هر یک از افراد واگذار می شود،  داوری های بی شماری صورت می گیرد و تفسیرها متضادی از معنی قانون به عمل می آید، و هنگامی که مردم به سستی سازمان یافته باشند. در مقابل تاخت و تاز خارجی هستند .در دیدگاه جان لاک دارایی مقدم بر جامعه و دولت فرض شده و همین امر باعث تشکیل هر دو می شود. بنابراین راه نجات از چنگ ناراحتی  های حالت طبیعی ,حصول توافق از طریق عقد قراردادی است که اول یک جامعه مستقل و دوم یک جامعه سیاسی یا حکومت را پدید آورد. اما فرق بین این دو واجد اهمیت است زیرا روشن می کند که قدرت از سوی مردم جامعه به حکومت ارزانی شده است. و داوران نهایی مردم هستند که شهروند دولت خواهند بود.

از دیدگاه لاک حق وضع قانون و اجرای آن  به دولت واگذار شده است، اما به شرطی که این قدرت فائقه، یعنی حاکمیت، نهایتا در دست مردم باقی بماند.

لذا یکپارچگی و مقاصد جامعه در گروه دولتی مشروطه است که در آن « قدرت عمومی» به لحاظ قانونی تعریف و تقسیم شده باشد . از دیدگاه لاک نظام پادشاهی مشروطه و برخوردار از قدرت اجرائی همراه با مجمع پارلمانی نظامی مطلوب است و مشروعیت حکومت در گرو رضایت مردم است .

 تفکیک قوا :

بارون منتسکیو(۱۶۸۹-۱۷۵۵) برای دستیابی به شکل تازه ای از حکومت انتخابی، ضرورت نوآوری های نهادی را بهتر درک می کرد.

او از جامعه ای دفاع می کرد که در آن افراد، استعدادها و توان ها آکنده از این معرفت باشند که منافع خصوصی باید حفظ شوند. او هدفش این بود که ساختار قدرت دولت را به گونه ای«شخصیت زدایی» کند, که در مقابل سوء استفاده افراد یا گروه ها آسیب ناپذیر باشد.

منتسکیو بسیار دقیق تر از لاک قوای مجریه و مقننه و قضایی را از یکدیگر تفکیک کرد، تا بتوان راهی به آزادی یافت و او طرفدار قانون اساسی بود که مبتنی بر سه سازمان متمایز و دارای قدرت قانونی تفکیک شده باشد او معتقداست قدرت پادشاه را باید محدود نمود. او می دانست که بدون یک قوه قضائیه مستقل، مردم در مقابل قدرت هراس انگیزی متشکل از قوای مجریه، مقننه و قضایی قرار خواهد گرفت.

اما او نتوانست به صورت منسجم حوزه دقیق قدرت در قوه مجریه و مقننه را از هم جدا کند و ابهام زدائی نماید.

 دسته جات:

اختلاف عقاید، مباحث و کشمکش در سرشت انسان است و استعدادها و توانائی های مختلف یک امر عادی است از نظر مدیسون عمومی ترین و پایدارترین منشاء آشتی ناپذیری و فرقه گرائی همواره توزیع نابرابر و گوناگون دارایی بوده است.

“دریافت مدیسون از فرقه، شماری از شهروندان بود، خواه اکثریت یا اقلیت که در نتیجه شور, یا منفعتی مشترک که مخالف حقوق سایر شهروندان یا منافع دائمی و جمعی اجتماع است، به حرکت درآورده اند.”[۲]

و شالوده و چکیده نظرات آن ها این بود که فرمانروایان باید از طریق ساز و کارهای سیاسی در موضع پاسخگویی در مقابل فرمانبرداران قرار گیرند.

 

 چکیده مدل شماره ۲ دموکراسی حمایتی

 

“اصل توجیهی

-شهروندان برای اطمینان یافتن از این که حکومتگران خط مشی هایی منطبق بر منافع شهروندان در کل را دنبال می کنند, خواستار کسب حمایت حکومتگران و نیز حمایت از یکدیگرند.

خصوصیات اصلی

حاکمیت در نهایت متعلق به مردم است,اما به نمایندگان سپرده می شود که می توانند به طور مشروع کار کردهای دولت را انجام دهند.

انتخابات منظم,رای گیری مخفی,رقابت میان دستجات, رهبران یا احزاب بالقوه و حکومت اکثریت مبنای نهادی برقراری اصل پاسخگویی از سوی حکومتگران است.

-قوای دولت باید غیر شخصی باشد, یعنی به لحاظ قانونی محدود و در میان قوای مجریه,مقننه, وقضاییه تقسیم شده باشد.

-اهمیت محوری هواداری از حکومت قانون به منظور تضمین آزادی در مقابل برخوردهای خود سرانه و برابری در مقابل قانون در قالب برابری سیاسی و برخورداری از حقوق و آزادی های مدنی و مهمتر از همه آزادی بیان تشکیل انجمن آزادی در رای دادن و عقیده.

-جدایی دولت از جامعه مدنی, یعنی دامنه عمل دولت به طور کلی باید کاملا محدود به ایجاد چارچوبی باشد که شهروندان بتوانند درآن زندگی خصوصی خود را دنبال کنند,واز خطرات قهر, رفتار اجتماعی غیر قابل قبول و مداخله سیاسی ناخواسته در امان باشند.

-وجود کانون های قدرت و گروه های ذینفع رقیب.

شرایط عمومی:

-تکامل یک جامعه مدنی خود مختار به لحاظ سیاسی

-مالکیت خصوصی بر ابزار تولید

-اقتصاد بازار رقابتی

– خانواده پدر سالار

– گستردگی سرزمینی عرصه دولت ملی”۳

 

[۱]– مدل دموکراسی – دیوید هلد / ص ۸۴

[۲] (مدل های دموکراسی –دیوید هلد ص ۱۰۱)-

[۳] همان –صفحه

نمایش بیشتر

سید محسن مدنی بجستانی

مهندس برق قدرت - فوق لیسانس علوم سیاسی

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا