حکومت داری مطلوب

کشف راز فساد گسترده در ایران در آمار سازمان شفافیت جهانی

موسسه شفافیت بین‌الملل (Transparency International) هر ساله میزان فساد موجود در ساختار ۱۷۵ کشور را  مورد بررسی قرار داده و رتبهبندی سالیانه خود را اعلام میکند. در این رتبه بندی به هر یک از کشورها بین ۰ تا ۱۰۰ نمرهای اختصاص مییابد که ۱۰۰ نشاندهنده عدم وجود فساد است.

در گزارش «شاخص فساد محسوس ۲۰۱۴»  دانمارک موفق شده رتبه برتر را از آن خود کند. پس از آن نیوزیلند، فنلاند و سوئد در رتبه‌های بعدی ایستادهاند. از دیگر سو، کرهشمالی و سومالی تنها توانستهاند امتیاز ۸ از ۱۰۰ را کسب کرده و در قعر جدول قرار گیرند. پس از انها بدترین وضعیت را میتوان در کشورهای در حال جنگ همچون عراق و سوریه مشاهده کرد.در این میان بیشترین سقوط رتبه جدول امسال از آن ترکیه بوده است. علیرغم اینکه ترکیه موفق شده روند رشد اقتصادی را ادامه دهد، اما با سقوط ۵ پلهای نسبت به سال گذشته، مقامی بهتر از ۴۵ را در ردهبندی سازمان شفافیت بینالملل به دست نیاورده است.

سازمان شفافیت بینالملل در گزارش خود به فساد بومی گسترده در بالاترین سطوح اقتصادی و دولتی اشاره میکند که تصاویر شمش‌های طلا و میلیونها دلار پول درون جعبههای کفش را با ویدیوهایی از افراد بزه‌کار مرتبط میکند. و همین باعث اخراج و استعفاهای فراوان دولتی، دستگیریهای متعدد و متاسفانه تعدادی خودکشی شده است.

ترکیه همچنین به سختگیری دولتی در برخورد با مخالفان سیاسی، اخراج و پیگرد قضایی افسران پلیس و پاسخهای بسیار خشن به معترضان ضد فساد متهم شده است.

چین هم علیرغم فعالیتهای فراوان در خصوص جلوگیری از فساد سازمان یافته و همچنین انتشار گسترده اخبار درباره این موضوع، با سقوط ۴ رتبهای مواجه شده است. مدیر شفافیت بین الملل میگوید این شاخص نشان میدهد که در صورت کمرنگ شدن تلاشها برای مبارزه با فساد، رشد اقتصادی میتواند مخرب باشد.

بیست کشور با بیشترین فساد
رتبه ۱۷۴- سومالی: امتیاز ۸ از ۱۰۰
۱۷۴- کرهشمالی:  ۸
۱۷۳- سودان: ۱۱
۱۷۲- افغانستان: ۱۲
۱۷۱- سودان جنوبی: ۱۵
۱۷۰- عراق: ۱۶
۱۶۹- ترکمنستان: ۱۷
۱۶۶- ازبکستان: ۱۸
۱۶۶- لیبی: ۱۸
۱۶۶- اریتره: ۱۸
۱۶۱-یمن: ۱۹
۱۶۱- ونزوئلا: ۱۹
۱۶۱- هائیتی: ۱۹
۱۶۱- گینه بیسائو: ۱۹
۱۶۱- آنگولا: ۱۹
۱۵۹- سوریه: ۲۰
۱۵۹- بروندی:۲۰
۱۵۶- زیمباوه: ۲۱
۱۵۶- میانمار: ۲۱
۱۵۶- کامبوج: ۲۱

در این میان بیشترین رشد و بهبود وضعیت طی یک سال در کشورهای  ساحل عاج، مصر، سنت وینسنت و گرنادینها قابل مشاهده است که هر کدام نسبت به سال ۲۰۱۳ رشد ۵ امتیازی را تجربه کرده اند. پس از آن هم افغانستان، اردن، مالی و سوازیلند موفق شدهاند نسبت به سال گذشته ۴ امتیاز بیشتر کسب کنند.

شفافیت بین الملل همچنین کمپینی را با نام «کنار زدن نقاب فساد» راه اندازی کرده تا کشورهای اتحادیه اروپا، آمریکا و اعضای  گروه G20 را به پیروی از دانمارک وادارد. دانمارک اکنون صاحب مراکز ثبت عمومی است که با شفافیت بیسابقهای مشخص میکنند چه کسی کنترل هر شرکتی را به دست دارد و استفاده از نامها برای پنهان کردن جرایم را بسیار سخت کردهاست.

بیست کشور با کمترین فساد
رتبه ۱- دانمارک: امتیاز ۹۲ از ۱۰۰
۲- نیوزیلند: ۹۱
۳- فنلاند: ۸۹
۴- سوئد: ۸۷
۵- نروژ: ۸۶
۵- سوئیس: ۸۶
۷- سنگاپور: ۸۶
۸- هلند: ۸۳
۹- لوکزامبورگ: ۸۲
۱۰- کانادا: ۸۱
۱۱- استرالیا ۸۰
۱۲- آلمان ۷۹
۱۲- ایسلند ۷۹
۱۴- انگلستان ۷۸
۱۵- بلژیک ۷۶
۱۵- ژاپن ۷۶
۱۷- باربادوس ۷۴
۱۷- هنگ کنگ ۷۴
۱۷- ایرلند ۷۴
۱۷- ایالات متحده ۷۴

وضعیت در «منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا» هم چندان جالب نیست و طبق گزارش شاخص فساد ۲۰۱۴ شفافیت بین الملل، سه  تا از گروه ۱۰ کشور فاسد جهان به این منطقه تعلق دارند.  که البته دو  کشور فعلا درگیر جنگ داخلی هستند و هر روزه تعدادی از ساکنان جان خود را از دست می دهند. عراق و لیبی نمونه بارز کشورهایی با  ناامنیهای دائمی جئوپولتیک، فساد شایع و عدم تمایل یا ناتوانی دولتها در کنترل این وضعیت هستند. شفافیت بین‌الملل می‌گوید ۸۴ درصد کشورهای این منطقه امتیازی کمتر از ۵۰ از ۱۰۰ را کسب کرده‌اند.

ایران در سال ۲۰۱۲ با کسب ۲۸ امتیاز در جایگاه ۱۳۳ این ردهبندی قرار داشت. اما در سال ۲۰۱۳ با کسب ۲۵ امتیاز به جایگاه ۱۴۴ جدول سقوط کرد. ولی در سال جاری با ایجاد شفافیت در روندهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی امتیاز ایران به ۲۷ از ۱۰۰ رسیده است که جایگاه ۱۳۶ جدول را برایش به ارمغان آورده است.

ردهبندی فساد در کشورهای منطقه MENA
۲۵- امارات متحده عربی: امتیاز ۷۰ از ۱۰۰
۲۶- قطر: ۶۹
۳۷- رژیم صهیونیستی: ۶۰
۵۵- بحرین: ۴۹
۵۵- اردن: ۴۹
۵۵- عربستان سعودی: ۴۹
۶۴- عمان: ۴۵
۶۷- کویت: ۴۴
۷۹- تونس: ۴۰
۸۰- موراکو: ۳۹
۹۴- مصر: ۳۷
۱۰۰- الجزایر: ۳۶
۱۳۶- ایران: ۲۷
۱۳۶- لبنان: ۲۷
۱۵۹- سوریه: ۲۰
۱۶۱- یمن: ۱۹
۱۶۶- لیبی: ۱۸
۱۷۰- عراق: ۱۶
۱۷۳- سودان: ۱۱

با مراجعه به سایت رسمی شفافیت بینالملل میتوانید تمامی جزئیات گزارش ۲۰۱۴ و سالهای گذشته را در خصوص شاخص فساد کشورها مطالعه کنید.

با مقایسه چند شاخص و آمار مهم سازمان شفافیت جهانی درباره کشورمان، تا حدودی می‌توان یکی از عوامل فساد گسترده در ایران را کشف کرد.

به گزارش آینده، طبق این شاخص‌ها، اگرچه ایران در شاخص توسعه انسانی دارای رتبه متوسط به بالا و نسبتا مناسب می‌باشد، اما در دو شاخص در آخرین رده‌های جدول قرار دارد که به نظر می‌رسد با هم بی‌ارتباط نباشد.

در زمینه شاخص فساد، ایران در میان ۱۷۶ کشور رتبه ۱۳۳ را با نمره ۲۸ از صد و در زمینه کنترل فساد نیز نمره ۲۰ از صد کسب کرده است.

در همین حال در زمینه آزادی مطبوعات ایران رتبه درخشان پنجم از آخر! را کسب کرده و در میان ۱۷۹ کشور رتبه ۱۷۵ را در دست دارد و نمایه آزادی بیان و پاسخگویی در ایران نیز از صد نمره تنها ۷ ارزیابی شده است.

به نظر می‌رسد ارتباط معناداری میان این دو شاخص وجود دارد و عوامل فسادهای برجسته سیاسی و اقتصادی یا اهالی مطبوعات را تطمیع کرده و با وعده‌هایشان مانع پرداختن به این موارد می‌شوند و یا با اتصال به قدرت، با کوچک‌ترین موارد پرداختن به مفاسد برخورد کرده و مانع از طرح گسترده آن‌ها در جامعه می‌شوند.

در این میان البته طرح برخی موارد کم اهمیت نظیر شام فلان و خرج به‌مان که ارقام آن در قیاس با مفاسد پنهان بسیار اندک است، برای خالی نبودن عریضه در رسانه‌ها وارد می‌شود.

اگر دولت دکتر روحانی قرار است اقدامی اساسی در کشور انجام دهد، خوبست با همراهی سایر قوا شاخص شفافیت و پاسخگویی را بالا برد و البته چاره کار این است که برخی نهادهای خارج از دولت که با بودجه و قدرت حکومتی به انواع اقدامات غیرشفاف مشغولند نیز پاسخگو شوند تا شاخص فساد در کشور مناسب‌تر از وضع اسفناک فعلی شود.

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از سازمان بین المللی شفافیت، که در زمینه مبارزه با فساد فعالیت می‌کند، شاخص توسعه انسانی در ایران را بالا ارزیابی کرد.

این سازمان با در نظر گرفتن مؤلفه‌های گوناگونی همانند عملکرد دولت، امور سیاسی، تجارت، شاخصه‌های جامعه مدنی و نسبت افراد پاک به کل جامعه میزان فساد را اعلام می‌کند.

طبق آخرین آمار این سازمان ایران کشوری با جمعیت ۷۴ میلیون نفری بوده که تولید ناخالص داخلی آن بیش از ۳۳۱ میلیارد دلار ارزیابی می‌شود.

همچنین شاخص مرگ و میر نوزادان ۲۱. ۸ نفر در هر ۱۰۰۰ تولد بوده و امید به زندگی در ایرانیان نیز به ۷۲. ۴۹ سال رسیده است.

مطابق آمار این سازمان ۸۵ درصد مردم ایران با سواد هستند.

در زمینه شاخص فساد ایران در میان ۱۷۶ کشور رتبه ۱۳۳ را با نمره ۲۸ از صد کسب کرده است، در زمینه کنترل فساد نیز ایران نمره ۲۰ درصدی کسب کرده است.

در شاخص رقابت پذیری ایران در میان ۱۴۲ کشور رتبه ۶۶ را با نمره ۴. ۲۲ از ۷ را به دست آورده و در زمینه استقلال دستگاه قضایی نیز همین رتبه را با ضریب ۳. ۸ از ۷ نمره کسب کرده است.

شاخص توسعه انسانی در ایران بالا ارزیابی شده و ایران در این مورد رتبه ۸۸ را در میان ۱۸۷ کشور با امتیاز ۰. ۷۰۷ در اختیار دارد.

در نمایه حاکمیت قانون نیز ایران ۲۰ درصد نمرات را به دست آورده است.

همچنین در زمینه آزادی مطبوعات ایران در میان ۱۷۹ کشور رتبه ۱۷۵ را در دست دارد.

نمایه آزادی بیان و پاسخگویی در ایران نیز ۷ درصد ارزیابی شده است.

نمایش بیشتر

سید محسن مدنی بجستانی

مهندس برق قدرت - فوق لیسانس علوم سیاسی

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا