هدف های توسعه هزاره ونقش سازمان ملل متحد

رهبران جهان در اجلاس هزاره ملل متحددر سپتامبر ۲۰۰۰ درمورد مجموعه ای از هدفهای قابل نیل در زمانی محدود و مشخص وهدفهایی برای مبارزه با فقر،گرسنگی، بیماری، بیسوادی، نابودی محیط زیست وتبعیض علیه زنان توافق کردند. این هدفها که درمرکزبرنامه کار جهانی قرارداده شدند، اینک ” هدفهای توسعه هزاره” نامیده می شوند. ” اعلامیه اجلاس هزاره” نیز طیفی گسترده ازتعهدات را درزمینه حقوق بشر، حکومت مطلوب و مردم سالاری ترسیم ومشخص کرد.
در “کنفرانس بین المللی تامین سرمایه برای توسعه “در مونتری ، مکزیک ، که در اوایل سال ۲۰۰۲ تشکیل شد، رهبرانی از کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه شروع به هماهنگ کردن این تعهدات با منابع وعمل نمودند که این نشان دهنده معامله ای جهانی بود که درآن انجام اصلاحات سیاسی واقتصادی بی وقفه در کشورهای درحال توسعه باحمایت مستقیم جهان توسعه یافته که به شکل کمک، تجارت ، بخشش بدهىها وسرمایه گذاری خواهدبود، هماهنگ خواهدشد.
هدفهای توسعه هزاره چارچوبی برای کل نظام ملل متحد فراهم می سازد تا بطور منسجم با یکدیگر در جهت هدفی مشترک فعالیت کنند.“ گروه توسعه ملل متحد “به تضمین این امر که هدفهای توسعه هزاره در مرکز این تلاشها باقی بماند، کمک خواهد کرد. سازمان ملل متحد در این زمینه درتقریبا” همه کشورهای درحال توسعه در شرایطی منحصربفرد برای حمایت از ایجاد تغییر، برقراری ارتباط این کشورها با منابع ودانش ،ا وکمک به تلاشها در زمینه هماهنگی گسترده تر در سطح کشور قراردارد.
جهان در حال پیشرفت در جهت نیل به هدفهای توسعه هزاره است.اما این پیشرفت نابرابر و بسیار آهسته است. اکثریتی عظیم از کشورها فقط در صورتی به هدفهای توسعه هزاره دست خواهند یافت که از پشتیبانی اساسی – حمایت ، تخصص ومنابع مالی – از خارج برخوردار شوند. چالش ها برای جامعه جهانی، در دنیای توسعه یافته و درحال توسعه ، عبارت از بسیج حمایت مالی واراده سیاسی ، متعهد کردن دوباره دولت ها، جهت دادن مجدد اولویت ها وخط مشی های توسعه ، ظرفیت سازی و کمک خواستن از شرکا در جامعه مدنی وبخش خصوصی است.
کوفی عنان دبیرکل سازمان ملل متحد از “مارک مالوک براون “مدیر“ برنامه توسعه ملل متحد” خواسته است به عنوان رئیس گروه توسعه ملل متحد، عملیات و فعالیت های نظارتی مربوط به اجرای هدف های توسعه هزاره را در سطح کشوری هماهنگ کند. این امر به مفهوم کارکردن در پنج بعداساسی است:
مساعدت عملی در حمایت از اولویت های کشوری : سازمان ملل متحد با توجه به اولویت های تعیین شده به وسیله هر کشور، در حال کمک به تلفیق هدفهای توسعه هزاره در همه جنبه ها ی کارخود در سطح کشور است.تیم های کشوری و کارکنان سازمان ملل به منظور طراحی خط مشی ها وبرنامه ها ، ایجاد ظرفیت وآزمایش نوآوریها، از نزدیک با مجموعه ای پیوسته درحال گسترش از شرکا، که باتوصیه ها وهمکاری عملی مشغول حمایت از کشورهای درحا ل توسعه هستند، در شرایطی که این کشورها مسیرهای خاص خود را برای رسیدن به هدفهای توسعه هزاره مشخص می کنند، همکاری می نمایند.
نظارت در سطح کشور: کارگزاریهای ملل متحد، کمیته همکاری توسعه “سازمان همکاری اقتصادی و توسعه ” و ، در موارد بسیاری ، بانک جهانی وصندوق بین المللی پول ، به منظور پشتیبانی از گزارشهای “هدفهای توسعه هزاره ” برای هر کشوردرحال توسعه مشغول فعالیت هستند.این گزارشها، که در موارد روز افزونی محصول همکاری بین دولت یک کشور، بخش خصوصی وجامعه مدنی است. جایی که کشورها در مسیر رسیدن به این هدفها قرا ردارند، هرجا که تلاشهای مبرم لازم است، و چگونگی به مصرف رسیدن پول را مشخص می کنند. ۹ گزارش مربوط به هدفهای توسعه هزاره در طول سال ۲۰۰۲ تکمیل شده وقرار بود حدود ۴۰ گزارش دیگر تا پایان سال ۲۰۰۲ آماده شود، وتقریبا” همه کشورهای درحال توسعه درنظر دارند نخستین گزارش خود را دراین زمینه تا پایان سال ۲۰۰۴ تهیه کرده وارائه دهند.
نظارت جهانی : این گزارشها که در سطح کشوری است گزارشهای جهانی دبیرکل سازمان ملل متحد را درباره اجرای اعلامیه هزاره ، که نخستین مورداز آنها در اکتبر ۲۰۰۲ به مجمع عمومی ارائه شد، تکمیل کردند. بخشی از این گزارشهای جهانی درباره هدفهای توسعه هزاره و آمار خلاصه شده برای همه هدفهای توسعه هزاره است که در سطح جهانی یا منطقه ای گرد آوری شده است.اداره اموراجتماعی واقتصادی ملل متحد بااستفاده از اطلاعات کل خانواده کارگزاریها، صندوقها، برنامه ها وکمیسیونهای منطقه ای سازمان ملل متحد، و با سود بردن از اطلاعات بانک جهانی، صندوق بین المللی پول ، سازمان تجارت جهانی وسازمان همکاری اقتصادی وتوسعه ، تجزیه و تحلیل های اطلاعاتی را هماهنگ وشالوده های اطلاعاتی جامعی را درباره آمارها در سطح جهانی نگهداری می کند.
رهبری تحقیقات : “پروژه تحقیقات هزاره ملل متحد” که با بسیج شبکه های محققان از کشورهای درحال توسعه وتوسعه یافته وهمکاری با کارشناسان داخل نظام ملل متحد،تحقیقات وا یده های تازه تولید و ارائه خواهد کرد، اینک درحال تشکیل است. این تلاش جهانی به ریاست پروفسور “جفری ساچ ” مشاور ویژه دبیرکل درامور هدفهای توسعه هزاره ، به تعیین هرچه در زمینه خط مشی ، افزایش ظرفیت ، تامین مالی وسرمایه گذاری مورد لزوم برای این که کشورها بتوانند به تمامی هدفهای توسعه هزاره دست یابند ، کمک خواهد کرد.
حمایت : نظام ملل متحد و شرکای بین المللی و جامعه مدنی آن درنظر دارند دست به اجرای مجموعه ای از فعالیت ها در زمینه افزایش آگاهی درباره هدفهای هزاره درداخل کشورها بر مبنای استراتژیها و نیازهای ملی این کشورها بزنند هدف اصلی این فعالیت ها در کشورهای توسعه یافته بسیج افکارعمومی به عنوان وسیله ای برای افزایش کمک به توسعه ، تجارت ، بخشش بدهی ها، حمایت در زمینه فناوری وسایر پشتیبانیهای لازم برای دستیابی به هدفهای توسعه هزاره خواهد بود. هدف در کشورهای درحال توسعه ایجاد ائتلافها برای اقدام و کمک به دولتها برای تعیین اولویت ها، از جمله در بودجه های خود و استفاده مؤثرتر از منابع است.
هدفهای توسعه هزاره که تا سال ۲۰۱۵ باید تحقق یابد

 کاهش گرسنگی و فقر شدید به نصف

 ۲/۱ میلیاردنفر هنوز با درآمد کمتراز یک دلار در روززندگی می کنند اما ۴۳ کشور ، با بیش از ۶۰درصد جمعیت جهان ، تاکنون به هدف کاهش تعداد گرسنگان خود به نصف تا سال ۲۰۱۵ ، رسیده یا در مسیر رسیدن به این هدف قرار دارند

* دستیابی به آموزش ابتدایی همگانی
اگرچه ۱۱۳ میلیون کودک به مدرسه نمی روند، اما این هدف قابل تحقق است ؛ برای مثال ۹۵ درصد کودکان هندی تا سال ۲۰۰۵ به مدرسه خواهندرفت.
* توانمند سازی زنان وحمایت از برابری زنان ومردان
زنان دوسوم بیسوادان جهان را تشکیل می دهند و ۸۰درصد آوارگان دنیا زن وکودک هستند از زمان تشکیل “اجلاس اعتبارهای خرد” درسال ۱۹۹۷ ، در زمینه برقراری ارتباط با زنان فقیر و توانمندسازی آنان (نزدیک به ۱۹ میلیون نفر ازآنان تنها در سال ۲۰۰۰) پیشرفت هایی حاصل شده است.
* کاهش میزان مرگ ومیر کودکان کمتر از ۵ سال به دوسوم
درحال حاضر هرسال یازده میلیون کودک زیر ۵ سال می میرند اما این رقم درسال ۱۹۸۰ پانزده میلیون نفر بود.
* کاهش میزان مرگ ومیر زنان در هنگام زایمان به سه چهارم
در کشورهای درحال توسعه خطر مرک در هنگام زایمان یک نفر در ۴۸ نفر است . ا ما تقریبا همه

کشورها اکنون برنامه هایی برای سلامت زنان در دوران حاملگی و هنگام زایمان دارند ودر مسیر پیشرفت دراین زمینه هستند.
* جلوگیری از گسترش بیماریها، مخصوصا” ایدز ومالاریا
بیماریهای کشنده نسلی را از دستاوردهای توسعه محروم کرده اند. کشورهایی مانند برزیل ، سنگال ، تایلند و اوگاندا نشان داده اند که می توانیم جلوی گسترش ویروس بیماری ایدز (اچ آی وی ) را بگیریم.
* تضمین امکان تداوم ا زنظر محیط زیست
بیش از یک میلیارد نفر هنوز از دسترسی به آب آشامیدنی سالم محروم هستند،اگر چه در طول دهه ۱۹۹۰ تقریبا” یک میلیارد نفر به آب سالم وبهداشت همگانی وامکان دفع بهداشتی فاضلاب دسترسی یافتند.

ایجادمشارکتی جهانی برای توسعه ، با هدفهایی برای کمک ، تجارت و کاهش بدهی
تعداد زیادی از کشورهای درحال توسعه بیشتر از آ نچه که برای خدمات اجتماعی کشورشان خرج

کنند بابت بهره وخدمات مربوط به بدهی های خود می پردازند. تعهدات جدید بدهی مربوط به فقط نیمه نخست سال ۲۰۰۲ تا سال ۲۰۰۶ هرسال ۱۲ میلیارد دلار دیگر به بدهی کشورهای بدهکار می افزاید

آرمان ۱: از بین بردن فقر شدید و گرسنگی

هدف ۱a: نصف شدن نسبت جمعیت مردمی که با کمتر از یک دلار در روز زندگی می کنند.

۱.۱: نسبت جمعیتی که با کمتر از یک دلار در روز زندگی می کنند.

۱.۲: ضریب شکاف فقر

۱.۳: سهم درآمد دو دهک پایین (فقیرترین) از درآمد ملی

هدف ۱b: دست یافتن کامل و پرحاصل به اشتغال و کار سالم برای همه، شامل زنان و جوانان

۱.۴: نرخ رشد بهره وری نیروی کار (نرخ رشد تولید ملی به ازای هر فرد شاغل)

۱.۵: ضریب اشتغال جمعیت

۱.۶: نسبت جمعیت شاغلی که با کمتر از یک دلار در روز زندگی می کنند.

۱.۷: نسبت حساب و مشارکت شاغلان فامیلی در کل مشاغل.

هدف ۱c: نصف شدن نسبت جمعیتی که از گرسنگی رنج می برند.

۱.۸: رواج کسر وزن کودکان زیر ۵ سال

۱.۹: نسبت جمعیتی که کمتر از حداقل سطح مجاز، مصرف انرژی در برنامه ی غذایی خود دارند.

آرمان ۲: دست یافتن به آموزش ابتدایی همگانی

هدف ۲a: تامین و تضمین کردن اینکه تمام پسران و دختران بتوانند تمام پایه های مقطع ابتدایی را بگذرانند.

۲.۱: ضریب خالص ثبت نام در آموزش ابتدایی

۲.۲: نسبت دانش آموزانی که پایه ی اول ابتدایی را شروع می کنند، به کسانی که توانایی و دسترسی برای گذراندن آخرین پایه از مقطع ابتدایی را دارند.

۲.۳: نرخ باسوادی سنین ۱۵ تا ۲۴ سال، مردان و زنان

آرمان ۳: گسترش و ترویج برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان

هدف ۳a: از بین بردن اختلاف جنسیتی در آموزش ابتدایی و متوسطه، بهتر از سال ۲۰۰۵، و رسیدن به تمام مراحل تا سال ۲۰۱۵

۳.۱: نسبت دختران به پسران در آموزش ابتدایی، متوسطه و عالی

۳.۲: سهم زنان در درآمدهای حاصل از اشتغال، در بخش هایی به جز کشاورزی

۳.۳: نسبت صندلی های زنان در مجلس ملی

آرمان ۴: کم کردن مرگ کودکان

هدف ۴a: کم کردن دو سوم از نرخ مرگ و میر میان کودکان زیر پنج سال

۴.۱: نرخ مرگ و میر زیر پنج سال

۴.۲: نرخ مرگ و میر نوزادان

۴.۳: نسبت کودکان یک ساله ای که در برابر سرخک ایمنی دارند.

آرمان ۵: بهبود سلامت مادران

هدف ۵a: کم کردن سه چهارم نرخ مرگ و میر مادران

۵.۱: نرخ مرگ و میر مادران

۵.۲: نسبت زایمان هایی که با مراقبت و توسط کارکنان متخصص سلامت انجام می گیرند.

هدف ۵b: دست یافتن (تا سال ۲۰۱۵) به، دسترسی همگانی به سلامت تناسلی

۵.۳: نرخ رواج و استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری

۵.۴: نرخ باروری نوجوانان

۵.۵: میزان پوشش و رواج مراقبت های قبل از تولد (دست کم یک معاینه و دست بالا چهار معاینه)

۵.۶: برآورده نشدن نیاز کسانی که به تنظیم خانواده احتیاج دارند.

آرمان ۶: مبارزه با ایدز، مالاریا و دیگر بیماری ها

هدف ۶a: متوقف کردن روند رو به رشد انتشار ایدز و آغاز روند معکوس آن

۶.۱: میزان شیوع ایدز در میان جمعیت ۱۵ تا ۲۴ سال

۶.۲: استفاده از کاندوم در روابط جنسی خطرناک

۶.۳: نسبتی از جمعیت ۱۵ تا ۲۴ سال که اطلاعات درست و جامعی از ایدز دارند.

۶.۴: نسبت مراقبت مدارس از یتیمان به مراقبت مدارس از غیر یتیمان در سنین ۱۰ تا ۱۴ سال

هدف ۶b: رسیدن (تا سال ۲۰۱۰) به، دسترسی همگانی به درمان ایدز، برای تمام کسانی که به آن نیاز دارند.

۶.۵: قسمتی از مردم که آلودگی پیشرفته ی ایدز دارند و همچنین به داروهای ضد برگشت دسترسی دارند.

هدف ۶c: متوقف کردن روند انتشار مالاریا و دیگر بیماری های مهم، و آغاز روند معکوس آن

۶.۶: نرخ شیوع و مرگ ناشی از مالاریا

۶.۷: نسبت کودکان زیر پنج سالی که زیر پوشش داروی حشره کش می خوابند.

۶.۸: نسبت کودکان زیر پنج سالی که تب مالاریا دارند، کسانی که با دارو های مناسب ضد مالاریا پوشش داده شده اند.

۶.۹: نرخ وقوع، شیوع و مرگ ناشی از مرض سل

۶.۱۰: نسبت بیماران سل ای که شناسایی و درمان شدند، کسانی که مستقیماً معاینه شده اند و توسط کوتاه ترین مسیر درمان شده اند.

آرمان ۷: تضمین پایداری محیط زیست

هدف ۷a: گنجاندن اصول توسعه ی پایدار در بین سیاست ها و برنامه های کشورها، و آغاز روند معکوس اتلاف منابع محیط زیست.

هدف ۷b: کم کردن روند کاهش تنوع زیستی، یک کاهش معنی دار در نرخ تلفات تا سال ۲۰۱۰.

۷.۱: قسمتی از سطح سرزمین که با بیشه و جنگل پوشیده شده.

۷.۲: مجموع نشر CO۲، سرانه و نیز به ازای هر یک دلار (ppp) تولید ملی

۷.۳: میزان مصرف موادی که از ازون می کاهند.

۷.۴: قسمتی از ذخایر ماهیان که در منطقه حفاظت شده زیستی قرار دارند.

۷.۵: قسمتی از تمام آب ها که ذخایرشان استفاده شده

۷.۶: قسمتی از سطح زمین و دریا که حفاظت شده است.

۷.۷: قسمتی از گونه ها که در خطر انقراض هستند.

هدف ۷c: نصف شدن قسمتی از مردم که دسترسی پایدار به آب سالم آشامیدنی و تاسیسات بهداشتی اولیه ندارند.

۷.۸: قسمتی از مردم که آب آشامیدنی تصفیه شده استفاده می کنند.

۷.۹: قسمتی از مردم که از تاسیسات بهداشتی مناسب استفاده می کنند.

هدف ۷d: دست یافتن به، بهبود معنی دار و قابل توجه در زندگی حداقل ۱۰۰ میلیون زاغه نشین

۷.۱۰: نسبتی از جمعیت شهری که در محلات زاغه نشین زندگی می کنند.

آرمان ۸: گسترش مشارکت جهانی برای توسعه

هدف ۸a: توسعه ی بیشتر بازرگانی و سیستم مالی باز، قانون مند، قابل پیش بینی و بدون تبعیض.

– شامل تعهد نسبت به، طریقه ی حکومت درست، توسعه، و کاهش فقر؛ هم به صورت ملی و هم به صورت بین‌المللی

هدف ۸b: بیان و رسیدگی به نیاز های ویژه و خاص کشور هایی با کمترین میزان توسعه

– شامل: تعرفه و سهمیه ی دسترسی آزاد گمرکی، برای کالاهای صادراتی کشورهایی با کمترین میزان توسعه؛ برنامه ی تسهیل کننده ی بدهی ها، برای رهایی کشورهای فقیر با بدهی های سنگین و نیز حذف رسمی بدهی های دوجانبه؛ و در آخر، بخشش بیشتر ODA برای کشورهایی که در جهت کاهش فقر تلاش کردند.

هدف ۸c: بیان و رسیدگی به نیازهای ویژه ی کشورهای در حال توسعه ی محصور در خشکی و نیز جزایر کوچک (از طریق برنامه ای عملی برای توسعه پایدار جزایر کوچک درحال توسعه؛ و نتایج آن در بیست و دومین جلسه ی ویژه مجمع عمومی سازمان ملل بررسی می شود).

هدف ۸d: درگیر شدن با مشکلات بدهی کشورهای در حال توسعه به طور فراگیر از به صورت ملی و بین‌المللی؛ به منظور معقول کردن بدهی ها در دراز مدت

– برخی از شاخص هایی که در فهرست زیر آمده، به صورت جداگانه تحت نظارت هستند برای کشورهایی با کمترین میزان توسعه، آفریقا، کشورهای در حال توسعه ی محصور در خشکی و جزایر کوچک.

کمک های رسمی به توسعه (ODA)

۸.۱: ODA خالص؛ در کل و نیز به کشورهای کمتر توسعه یافته، بر حسب درصد از درآمد ناخالص ملی اهداکنندگان کمیته همیاری توسعه (DAC)

۸.۲: نسبتی از کل دوجانبه، بخشی از ODA اهداکنندگان DAC که به خدمات اجتماعی پایه اختصاص یافته (آموزش پایه، مراقبت های بهداشتی اولیه، تغذیه، آب سالم و بهداشت مناسب)

۸.۳: نسبتی از کمک های رسمی دوجانبه به توسعه، از اهداکنندگان DAC در صورتی که او متحد باشد.

۸.۴: ODA دریافت شده در کشورهای درحال توسعه محصور در خشکی، بر حسب نسبتی از درآمد ناخالص ملی شان.

۸.۵: ODA دریافت شده در دولت های جزایر کوچک در حال توسعه، بر حسب نسبتی از درآمد ناخالص ملی شان.

دسترسی به بازار

۸.۶: نسبتی از تمام کالاهای وارداتی کشورهای توسعه یافته (بر اساس ارزش و بدون احتساب نیرو و جنگ افزار) از کشورهای درحال توسعه و کشورهایی با کمترین میزان توسعه، که معاف از عوارض گمرکی پذیرفته شده.

۸.۷: میانگین تعرفه های اعمال شده توسط کشورهای توسعه یافته بر محصولات کشاورزی و منسوجات و پوشاک کشورهای در حال توسعه

۸.۸: تخمین میزان حمایت ها و یارانه های بخش کشاورزی برای کشورهای OECD بر حسب درصد از تولید ناخالص داخلی شان

۸.۹: نسبت ODA یی که برای کمک به ظرفیت سازی در تجارت ارائه شده.

معقول کردن بدهی ها

۸.۱۰: تعداد کل کشورهایی که به نقاط تصمیم گیری HIPC شان رسیده اند و تعداد کشورهایی که به نقاط اتمام HIPC شان رسیده اند.

۸.۱۱: بدهی هایی که به واسطه ی HIPC و ابتکارات MDRI بخشیده شده.

۸.۱۲: پرداخت اصل و فرع بدهی ها بر حسب یک درصد از صادرات کالاها و خدمات

هدف ۸e: همکاری با شرکت های داروسازی، و تدارک دسترسی به داروهای حیاتی مقرون به صرفه در کشورهای درحال توسعه.

۸.۱۳: نسبتی از جمعیت که به داروهای حیاتی مقرون به صرفه دسترسی پایدار و مداوم دارند

هدف ۸f: همکاری با بخش خصوصی، برای در دسترس قرار دادن مزایای فناوری های نو، به خصوص فناوری اطلاعات و ارتباطات

۸.۱۴: خطوط تلفن به ازای هر ۱۰۰ نفر

۸.۱۵: تعداد مشترکین تلفن همراه به ازای هر ۱۰۰ نفر

۸.۱۶: تعداد کاربران اینترنت به ازای هر ۱۰۰ نفر

ناشر : اداره اطلاعات همگانی ملل متحد

ویکی پیدیا

سید محسن مدنی